Đình làng
là một ngôi nhà chung của cộng đồng dân cư trong làng, là nơi bảo lưu kế truyền
các giá trị văn hóa truyền thống của làng xã, là một công trình văn hóa tâm
linh rất linh thiêng theo lớp người cha ông kể lại. Thời kỳ đầu thế kỷ 20 trở
về trước cây cối rậm rạp như rừng có nhiều thú dữ như hổ, báo… thường xuyên phá
hoại mùa màng vật nuôi gây rất nhiều khó khăn cho dân làng.
Trong
kháng chiến chống thực dân Pháp, đây là địa điểm thành lập chi bộ Đảng cộng sản
đầu tiên của làng. Ngày 30/6/1945 lực lượng cách mạng tập trung tại đình, tiến
xuống huyện lỵ Thủy Nguyên để cướp chính quyền. Ngày 22/8/1945 nhân dân tập
trung tại đình làng mang theo vũ khí thô sơ cùng các đoàn quân khác của huyện Thủy
Nguyên vào tiến vào nội thành Hải Phòng để giành chính quyền về tay nhân dân.
Ngày 25/10/1948 lực lượng kháng chiến địa phương kéo cờ đỏ sao vàng trên cây
bàng ngọt tại đình làm hiệu lệnh cho nhân dân trong vùng nổi dậy phá tề, diệt
địch. Trong giai đoạn kháng chiến khi đình chưa bị đốt phá, đình Doãn Lại là
nơi tập trung huấn luyện, học tập, làm việc của lực lượng kháng chiến, cơ quan
đoàn thể của địa phương, là nơi huấn luyện và học tập của bộ đội Nam, bắc Thành
Tô Hải Phòng, trung đoàn 98, công an tình báo của tỉnh…
.jpg)
Năm 1992
dân làng làm hai gian nhà nhỏ để thờ thành hoàng, đến năm 2010 nhân dân địa
phương làm lại ngôi đình to đẹp như hiện nay.
Đình Doãn
Lại hiện nay được dựng lại trên nền đất cũ, nhìn theo hướng của ngôi đình cổ
xưa, hướng Nam. Đình có cấu trúc mặt bằng chữ đinh gồm 5 gian tiền tế và 2 gian
hậu cung, trong đó có 1 gian cung cấm.
Hiện nay
trong đình còn tấm bia đá đã mòn mờ nhiều chữ không đọc được. Tấm bia thời
Nguyễn, được tạo năm niên hiệu vua Tự Đức thứ 21, tức là năm 1968, nội dung bia
ghi về các lệ của làng trong việc tế lễ thờ tự. Nhân dân địa phương đã bài trí
tương đối đầy đủ các đồ thờ tự tế khí, phục vụ cho sinh hoạt tâm linh, tín
ngưỡng của nhân dân.
Tại Đình
Doãn Lại trước năm 1945, hàng năm làng được tổ chức hội vào ngày 8 tháng 3.
Trong hội lễ làng tổ chức rước linh đình, đoàn rước có long đình, bát biểu,
kiệu bát cống…. Đoàn rước đi từ đình ra văn chỉ, sau đó rước qua miếu, qua chùa
sau đó về đình làm tế lễ và tổ chức hội… Hội diễn ra 3 ngày, trong hội ngoài tế
lễ còn có các trò chơi thi đấu: hát chèo, ca trù, vật, đu, tổ tôm…
Ngày nay,
lễ hội truyền thống của làng được nhân dân địa phương từng bước khôi phục lại
những nét văn hóa truyền thống tốt đẹp của quê hương. Hội đình làng còn là nơi
khen thưởng và tặng quà các cụ cao niên, biểu dương các gia đình văn hóa, các
cháu học sinh có thành tích trong học tập.
Tháng 8 năm
2017 được sự quyết tâm nhất trí cao của Ban quản trị cùng nhân dân làng văn hóa
Doãn Lại xây dựng nhà bia tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ với tổng kinh phí 125
triệu đồng.
Ngôi đình
làng Doãn Lại là biểu tượng vật chất, tinh thần của nhân dân trong cộng đồng
dân cư. Tại ngôi đình hằng năm nhân dân địa phương tổ chức các ngày lễ hội để kế thừa, phát huy những giá trị truyền
thống văn hóa của quê hương. Ngôi đình Doãn Lại được nhà nước công nhận di tích
lịch sử cấp Thành phố đã và đang trở thành trung tâm sinh hoạt văn hóa truyền
thống của nhân dân địa phương, đồng thời là địa điểm văn hóa góp phần xây dựng
đời sống văn hóa mới của địa phương.