DI TÍCH LỊCH SỬ ĐÌNH CHÙA THÁI LAI, XÃ CAO NHÂN, HUYỆN THỦY NGUYÊN

Đình Chùa Thái Lai thuộc thôn Thái Lai - xã Cao Nhân - huyện Thủy Nguyên – thành phố Hải Phòng. Di tích Đình Thái Lai có niên đại nửa sau thế kỷ 19, do dân làng khởi dựng để tôn thờ 02 vị thành hoàng là hai anh em Đào Nghiêm và Đào Hộ đã có công bảo vệ cương giới của Nhà nước Văn Lang đời Hùng Duệ Vương. Đình Thái Lai được khởi dựng trên một khu đất bằng phẳng cao ráo, mặt chính của ngôi đình quay hướng Tây nơi có cây đa và miếu thổ thần địa phương cùng khu cánh đồng lúa trũng thấp là di sót một đầm nước, nhánh chủ yếu của dòng sông cổ chảy qua địa bàn Thái Lai, Đồng Lý, Kiền Bái ngày nay. Đây là vị trí tọa lạc lần thứ ba của ngôi đình cổ Thái Lai. Đình Thái Lai hiện nay được kết cấu kiểu chữ Đinh, Tiền Đình 5 gian, gồm 6 vì gỗ. Góp phần làm tăng giá trị lịch sử - văn hóa của ngôi đình Thái Lai phải kể đến các di vật là đồ thờ tự, bia bảng được dân làng bảo quản, gìn giữ tại di tích hiện nay như 2 nhang án gỗ, án đọc chúc văn, 01 đôi quán tẩy sở, chiếc khám gỗ, 02 pho tượng thành hoàng, 01 chiếc long đình, 01 quyển thần phả, 05 chiếc bia đá, bảng gỗ khắc chữ Hán… Phần cuối bản “Tôn thần linh tích” bằng chứ Hán được sao dịch ra chứ Quốc ngữ có ghi chép số sắc phong triều Nguyễn cho hai vị thần hoàng làng Thái Lai. Toàn bộ những bản sắc phong này hiện đang được bảo quản ngay tại di tích Đình Thái Lai.

Chùa Thái Lai còn có tên chữ là Phúc Linh Tự, ngôi chùa nằm kề phía sau, cùng hướng với Đình. Trong quá trình tồn tại giữa làng xã Thái Lai, ngôi chùa đã trải qua 5 thời kỳ, do các vị sư tăng trụ trì trông nom cảnh Phật. Trong cuộc kháng chiến 9 năm chống thực dân Pháp, Đình - Chùa Thái Lai là cơ sở hoạt động của cán bộ UBND huyện: Chùa là nơi diễn ra Đại hội tổ chức Đảng cơ sở, nơi công bố thành lập Ủy ban kháng chiến hành chính. Trong kháng chiến chống Mỹ, di tích tạm thời trở thành kho tàng sơ tán ngành dệt cho thành phố. Chùa tuy nhỏ nhưng giữ được vẻ cổ kính với nhiều tượng Phật có giá trị nghệ thuật, các bia kí cùng các đồ tế tự có giá trị cổ vật.

Tại Quyết định số 355/QĐ-UB ngày 11 tháng 02 năm 2003, UBND Thành phố Hải Phòng đã công nhận Đình - Chùa Thái Lai xã Cao Nhân, huyện Thủy Nguyên là di tích lịch sử văn hóa cấp Thành phố.

Lễ hội Đình - Chùa Thái Lai được quy định vào thời gian đầu xuân mới âm lịch. Hội Đình diễn ra vào ngày 11 - 12 tháng Giêng; Hội Chùa diễn ra vào ngày 6 - 7 tháng Giêng.