Nằm trên tuyến
đường liên xã thuộc ngã rẽ của tỉnh lộ 359, đi qua địa bàn của ba xã Hoa Động,
Lâm Động, Thiên Hương, cách trung tâm thành phố khoảng 7km về hướng Bắc, với diện
tích không lớn, khoảng trên 4km2, nhưng nơi đây là nơi ghi dấu cho tội
ác, sự tàn bạo của Thực dân Pháp cũng là minh chứng cho sự đoàn kết, cho ý chí
chiến đấu anh dũng, kiên cường của những chiến sỹ cách mạng, của những người
con kiên trung của quê hương Lâm Động nói riêng và huyện Thủy Nguyên nói chung.
Vào đêm 24, ngày 25/10/1948, Nhân dân
Lâm Động cùng Nhân dân toàn Huyện đồng khởi, chiêng trống, mõ, thanh la rộn rã
cả một vùng hòa cùng tiếng hô vang khẩu hiệu “Việt Nam độc lập muôn năm”, “Hồ
Chí Minh muôn năm”. Du kích Lâm Động phối hợp với đơn vị Lê Lợi bắn bazôka vào
đồn Trịnh Xá. Thanh niên, Nông hội, Phụ não suốt đêm căng biểu ngữ, dựng cổng
chào, cờ đỏ sao vàng được treo lên ngọn cây đa cao nhất trước cửa đình Yến.
Cũng trong đêm 24/10 ta thu ấn triện, sổ sách của Lý trưởng, tuyên bố giải tán
hội tề, phối hợp du kích xã bạn giải tán, tước vũ khí bảo an. Ngày 25/10, Ủy
ban kháng chiến hành chính xã làm việc công khai tại đình Yến, các đoàn thể hội
họp công khai, xóm làng tưng bừng khí thế ngày hội chiến thắng.
Sau những đòn
choáng váng, quân Pháp vội vạch kế hoạch bình định lại Thủy Nguyên. Chúng tăng
cường hơn một nghìn quân với lực lượng tại chỗ để mở cuộc càn quét, khủng bố ác
liệt nhằm tiêu diệt lực lượng Việt Minh, làm nhụt tinh thần kháng chiến của
nhân dân ta. Đó là những ngày đẫm máu. Cụ già, trẻ em, phụ nữ bị chặt đầu,
thiêu sống, nhà cửa bị đốt trụi, khói bay ngút trời. Nhiều làng xã bị địch tàn
phá dã man, nhất là khu vực Lâm Động, Lôi Động,... Chúng thực hiện “Đốt sạch,
quét sạch, phá sạch”. Sau ngày 25/10/1948, địch coi Hoàng Hoa nói chung, Lâm Động
nói riêng là một trong những địa bàn nguy hiểm nhất, chúng thường đến càn quét,
đốt phá.
Ngày 28/10/1948, địch tổ chức một lực lượng lính Âu Phi đi qua địa bàn
Lâm Động để thăm dò, khi tới cửa đình Yến, chúng phát hiện trên ngọn cây đa cao
trước cửa trụ sở Ủy ban kháng chiến hành chính có treo một lá cờ đỏ sao vàng,
chúng dùng súng bắn nhưng không rơi, tên chỉ huy ra lệnh cho một tên lính da
đen trèo lên tháo bỏ, nhưng du kích ta đã cưa sẵn một cành đa, chúng chưa với tới
cờ, thì cành đa đã gãy khiến tên lính ngã lộn nhào, chúng tức tối dìu nhau rút quân.
Ngày 30/10/1948 từ đường 10 địch
cho một lực lượng khoảng một đại đội Lê Dương chia làm 2 mũi, một vào Huê Lăng,
một vào Bính Động bị một đơn vị của đại đội Lê Lợi chặn đánh, thấy lực lượng
chúng đông ta rút quân sơ tán xuống hầm bí mật, chúng càn lên Lâm Động bắt được
12 người toàn ông già và người tàn tật. Chúng đánh đập tra hỏi cán bộ du kích,
nhưng các cụ đều trả lời không biết, chúng đốt quán chợ Đông - một chợ nhỏ mãi
cuối xóm xưa thường gọi là chợ bà Ê. Chúng chặt đầu 10 cụ, cắm lên cột chợ rồi
rút quân, bắt cụ Nguyễn Đông Khuân vác của ăn cướp cho chúng, tới đầu làng
chúng xả súng bắn chết cụ. Trận càn đó chúng đã đốt nhà và giết hại 11 người
già và tàn tật. Hành động khát máu của bọn giặc đã làm cho nhân dân thêm căm
thù biến đau thương thành hành động phong trào cách mạng của nhân dân xã Lâm Động
càng mãnh liệt hơn....
Để tưởng nhớ các cụ đã anh
dũng ngã xuống, đồng thời nhắc nhở các thế hệ người dân hôm nay và
mai sau về truyền thống đấu tranh kiên cường, bất khuất của cha ông. Từ đó giáo
dục, khích lệ, động viên nhân dân tiếp tục phấn đấu, tích cực lao động, học tập
góp phần xây dựng quê hương Lâm Động nói riêng và quê hương Thủy Nguyên nói
chung ngày càng giàu đẹp, thuận theo nguyện vọng của cán bộ và nhân dân trong
xã, nhất là các đồng chí lão thành trong nhiều năm qua. Bia chợ Đông đã được tu
sửa vào năm 2023 – Công trình chào mừng kỷ niệm 75 năm ngày truyền thống Thủy
Nguyên quật khởi (25/10/1948 – 25/10/2023).